Chef de clinique urologie Jessica Steenbruggen maakt deel uit van het vrouwenincontinentie team. Ze geeft antwoord op veelgestelde vragen over vrouwenincontinentie.
Vrouwenincontinentie in het algemeen
Hoeveel vrouwen hebben er last van incontinentie?
'3 van de 4 vrouwen hebben in meer of mindere mate last van ongewenst urineverlies! Het begint vaak tijdens of na de zwangerschap. Het wordt erger naarmate vrouwen ouder worden en na de overgang als de hormonen veranderen.'
Op incontinentie rust een taboe, terwijl het eigenlijk veel voorkomt. Hoe verklaar je dat?
'Vrouwen mogen van oudsher niet zeuren. 'Het hoort erbij' als je kinderen hebt. Het is een ongevaarlijk probleem, maar wel heel hinderlijk. In het verleden waren alle (huis)artsen mannen. Zij konden zich misschien wat minder inleven. Ook stond men vroeger minder 'open' voor deze klacht.Veel vrouwen schamen zich ervoor en praten er niet graag over.'
De tv-commercials promoten het gebruik van de Tena Lady. Denk je dat veel vrouwen daardoor niet weten dat er ook andere oplossingen zijn?
'Zeker. Op zich is het natuurlijk mooi dat er goede verbandmiddelen zijn. Veel vrouwen zijn hier tevreden mee. Maar de reclame suggereert dat je helemaal blij wordt van incontinentiematerriaal. Dat is helaas in de praktijk gewoon niet waar.'
Lopen vrouwen te lang met deze kwaal rond?
'De vrouwen die bij het incontinentieteam komen hebben gemiddeld 18 jaar klachten. Dat is wel heel lang.'
Wat kunnen vrouwen zelf doen voordat ze naar de huisarts stappen?
'Zorg voor een gezond gewicht, want fors overgewicht vergroot de klachten. Na een bevalling is het verstandig bekkenbodemoefeningen te doen. Het is belangrijk voldoende te drinken om de blaas 'groot genoeg' te houden. Een tampon of ring kan soms een oplossing zijn, maar werkt niet preventief.'
Kun je je blaas trainen?
'Wel of niet plassen wordt als het goed is aangestuurd vanuit de hersenen. In zoverre zit plassen 'tussen de oren'. Soms is de blaas 'verwend' geraakt doordat je bij de minste aandrang naar het toilet bent gegaan. Dat is soms ook weer af te leren. Een overactieve blaas is helaas een reflex. Die kun je niet bewust beïnvloeden.'
Vrouwenincontinentie in CWZ
Wanneer raden jullie vrouwen aan om naar CWZ te komen?
'Als vrouwen hinder hebben van hun urineverlies. Dat kunnen dus vrouwen zijn van alle leeftijden. Vrijwel altijd zijn er behandelmogelijkheden. De belangrijkste beperkingen voor een operatieve behandeling zijn zwangerschap of een kinderwens. Vóór het polibezoek bekijken we al of het incontinentieteam iets kan betekenen. Bij heel oude dames proberen we om de onderzoeken en polibezoeken te beperken. Soms is een telefonisch advies aan de huisarts voldoende.'
Hoeveel vrouwen zien jullie wekelijks en welke leeftijd hebben zij?
'Wij zien 4 tot 6 vrouwen per week van 18 tot 99 jaar. Daarmee zijn we één van de grote centra in Nederland op het gebied van de behandeling van incontinentie.'
Valt de keus snel op een operatie of proberen jullie eerst andere behandelingen?
'De 2 soorten incontinentie vragen om verschillende behandelingen. Aandrangsincontinentie behandelen we altijd eerst met medicijnen. We kiezen dan niet meteen voor een operatie, omdat die in zeldzame gevallen de aandrangsklachten kan verergeren. Bij stressincontinentie adviseren we eerst bekkenfysiotherapie. Heeft dat geen effect, dan kan de vrouw kiezen voor een operatie.'
Hoe snel passen jullie nieuwe technieken toe?
'Het incontinentieteam houdt zich steeds op de hoogte van nieuwe technieken. Zeker eens per jaar bezoeken we samen een van de grote uro-gynaecologiecongressen. Neurostimulatie bij blaasproblemen (PTNS) is zo'n nieuwe techiek. Deze is al zeker 10 jaar bekend, maar werd nog niet vergoed. Toen deze techniek in ontwikkeling was, hebben wij aan diverse wetenschappelijke onderzoeken deelgenomen. Een van onze artsen is destijds op de techniek gepromoveerd. Gelukkig wordt PTNS nu wel vergoed. We zijn heel blij dat we deze behandeling ook kunnen aanbieden.'
Bij operaties gebruiken jullie kunststof bandjes. Zijn daar risico's aan verbonden?
'Voor de behandeling van stressincontinentie worden bandjes gebruikt, geen matjes. Het bandje is alleen ter ondersteuning. Het geeft geen druk zoals een matje en daardoor zijn problemen zeer zeer zeldzaam. Elke operatie geeft risico’s. Het belangrijkste risico na het plaatsen van een incontinentiebandje is dat de plasbuis wordt dichtgedrukt bij persen tijdens het plassen (wat veel vrouwen doen). Daardoor kun je niet (goed) uitplassen. Dit is op te lossen door niet te persen tijdens het plassen.'
Waarom is multidisciplinair samenwerken zo belangrijk bij dit probleem?
'Urine-incontinentie is een probleem van de bekkenbodem. Verschillende specialisten kunnen dit probleem behandelen. Regelmatig zien wij een verzakking bij vrouwen met incontinentie. Die verzakking is meer het terrein van de gynaecoloog. Door onze samenwerking kunnen we de behandeling van de diverse problemen goed op elkaar afstemmen.'
Wat horen jullie terug van patiënten over het incontinentie team? Zijn ze tevreden?
'Op deze poli wordt veel gehuild. Vrouwen voelen zich eindelijk serieus genomen na vele jaren van klachten. Door de efficiente aanpak gaat vrijwel iedereen snel naar huis met een diagnose en een behandelplan. De behandeling zetten we dus meteen in gang. We horen vaak terug dat vrouwen heel blij zijn met ons team en onze aanpak.'
Wat zouden jullie graag nog verbeteren/veranderen?
'We werken hard aan een nog betere voorlichting aan patiënten én huisartsen. Zodat vrouwen sneller bij ons aankloppen en niet meer zo lang blijven rondlopen met hun klachten.'
Meer over incontinentie
- Zorgtraject vrouwenincontinentie
- Spreekuur vrouwenincontinentie team
- Patiëntverhaal over incontentieoperatie