Wie met meerdere zorgaanbieders te maken heeft, ziet veel verschillende personen. CWZ en ZZG zorggroep gaan werken met een verpleegkundig specialist die patiënten zowel thuis als in het ziekenhuis ziet.
Het idee is even doeltreffend als eenvoudig. Mensen die zorg nodig hebben in het ziekenhuis en thuis vanuit de wijkverpleging, krijgen de zorg van één verpleegkundig specialist namens beide organisaties. Longpatiënten met astma en COPD in Nijmegen en omgeving krijgen vanaf september met deze gezamenlijke verpleegkundig specialist te maken.
De VIOS (verpleegkundige in opleiding tot specialist) start op dat moment ook aan de opleiding tot verpleegkundig specialist. Beide zorgorganisaties gaan deze verpleegkundige samen in de praktijk begeleiden om direct op twee plekken te kunnen werken. De nieuwe functionaris komt in dienst van zowel CWZ als ZZG zorggroep en is hiermee de eerste in Nederland in zo’n arbeids- en leerconstructie.
Waarom komt er een gezamenlijke verpleegkundig specialist?
‘Deze VIOS gaat vooral een brugfunctie vervullen’, zegt Brenda Spanbroek. Zelf is ze verpleegkundig specialist longziekten bij ZZG zorggroep. Samen met CWZ-longarts en medisch manager transmurale zorg Jürgen Hölters nam ze het initiatief voor deze gezamenlijke functie. ‘Het wordt iemand die beide werelden kent: de wereld in de thuissituatie en de wereld in het ziekenhuis. Want die komen lang niet altijd overeen. Protocollen zijn niet altijd goed op elkaar afgestemd en daarmee de werkwijze en informatie naar de patiënt ook niet. Wat in het ziekenhuis logisch lijkt, is dat thuis soms niet en andersom. Voor de patiënt en de kwaliteit van zorg heeft het meerwaarde als iemand beide werelden kent en verbindt.’
Wat levert het de patiënt concreet op?
Wat de functie volgens Brenda Spanbroek bijzonder maakt, is dat je de patiënt ziet in zijn thuissituatie. ‘Hier leeft hij en moet hij alle door ons gegeven adviezen gaan toepassen. Als je zelf achter die voordeur komt, dan zie je meteen wat wel en wat niet werkt. Tegelijkertijd krijg je vanuit het ziekenhuis alle kennis en kunde mee om een zo goed mogelijk behandelplan op te stellen.’
Ze illustreert het met een voorbeeld: ‘Als een patiënt naar huis gaat met zuurstof, krijgt hij uitleg over het gebruik van het zuurstofapparaat en wat dan niet meer mag. Zoals koken op gas, omdat dit een grote kans op brand geeft. Maar thuis doen mensen soms onverstandige dingen terwijl ze zuurstof gebruiken. Door ook echt bij mensen thuis te komen, zie je meteen wat er gebeurt en kun je gerichter advies geven. Beter nog: als iemand mét deze kennis de uitleg op de polikliniek geeft, dan kunnen we patiënten sneller op weg helpen. Ze weten voor een start al dat er thuis veranderingen nodig zijn, zoals een alternatief zoeken voor koken op gas. Zo kun je problemen voorkomen. Dat zorgt er bovendien voor dat de patiënten de therapie gemakkelijker kunnen volgen en volhouden.’
Wat levert het artsen en longverpleegkundigen op?
Volgens Jürgen Hölters heeft de functie ook voordelen voor andere zorgprofessionals van beide organisaties: ‘Zij gaan merken dat ze veel minder overleg hoeven te hebben. De functionaris heeft de informatie vanuit het ziekenhuis én vanuit de thuissituatie. Daarvoor hoeft geen aparte overdracht heen-en-weer plaats te vinden.’
Efficiënte inzet van schaarse arbeid
Er is nog een voordeel dat in deze tijd van schaarste aan goede verpleegkundigen erg belangrijk is. Dr. Hölters: ‘Als we – zoals we nu doen - dezelfde werkzaamheden op twee verschillende plekken uitvoeren, dan redden we het niet in deze krappe arbeidsmarkt. Bovendien neemt het aantal patiënten toe en blijft het toenemen. Daarom gaan we in deze functie zelf mensen opleiden om op twee plekken te kunnen werken. Daarmee voorkomen we dubbel werk en ook ruis in de communicatie. En dat zal leiden tot betere kwaliteit van zorg.’
Wat is belangrijk bij het inrichten van zo’n gezamenlijke functie?
Zowel Jürgen Hölters als Brenda Spanbroek zijn het eens over het belang om deze functie goed in te bedden in de bestaande organisaties. Voor iedereen moet duidelijk zijn wat hij of zij gaat doen, maar vooral ook wat hij of zij níet gaat doen. ‘Belangrijk is dat de verpleegkundig specialist ook zelf goed afbakent’, zegt Spanbroek. ‘Wat doet hij of zij zelf, wat kunnen de longverpleegkundigen van het ziekenhuis en van de wijkverpleging doen. Het is niet de bedoeling dat deze persoon taken overneemt die nu al goed gedaan worden. Er moet een balans komen tussen de patiënten die deze persoon zelf ziet en de patiënten waarbij het beter is dat anderen ze zien.’
Wat gaat de verpleegkundig specialist nog meer doen?
Naast de zorg voor longpatiënten, gaat de verpleegkundig specialist vanuit de kennis van beide werelden de hiaten in de zorg signaleren én ook oplossen. Hij of zij is in dienst van beide organisaties en kan in beide organisaties het gesprek aangaan en acties in gang zetten.
Gezamenlijk opleiden
De nieuwe functionaris gaat de vervolgopleiding MANP (master advanced nursing practice) volgen waarna hij of zij zich verpleegkundig specialist AGZ mag noemen. Hierbij is er begeleiding vanuit beide organisaties door Jürgen Hölters en Brenda Spanbroek. ‘Dat er al tijdens de opleiding aandacht is voor transmuraal werken, maakt deze functie uniek’, zegt Hölters. ‘Wat speelt in het ziekenhuis? Wat speelt achter de voordeur? Van daaruit kan deze verpleegkundig specialist de verbinding leggen, zodat niet twee keer hetzelfde vanuit verschillende invalshoeken moet worden gedaan. Zo geven we zorg waarbij de patiënt centraal staat en geen zorg vanuit een locatie-georiënteerde aanpak.’
‘Dit is echt de toekomst, verpleegkundig specialisten die de patiëntreis volgen en daarmee medische en verpleegkundige zorg en behandeling verbinden over de muren van het ziekenhuis heen.’ zegt Anneke van Vught, associate lector binnen de HAN. Zij doet onderzoek naar het verlenen van medisch specialistische zorg dichtbij huis door verpleegkundig specialisten.
Toekomst
Deze transmurale VIOS zal starten met obstructieve longziekten zoals COPD en astma. Maar in de toekomst kan het zorggebied wellicht groeien naar bijvoorbeeld palliatieve zorg. Daarmee wordt deze functie ook een blauwdruk voor andere gezamenlijk verpleegkundig specialisten op het gebied van palliatieve zorg, chronische pijn of hartfalen. Want ook daar past deze benadering waarbij de patiënt centraal staat goed.
Statusupdate
Als dit artikel wordt geschreven, worden de gesprekken met kandidaten gevoerd. Na de zomer gaat de VIOS starten met de opleiding in de gezamenlijke functie.
Fotobijschrift: Een wijkverpleegkundige met specialisme longziekten komt bij iemand met longproblemen thuis. Vanaf september gaat een aantal mensen met astma of COPD dezelfde verpleegkundig specialist thuis én in het ziekenhuis zien. (Foto: ZZG zorggroep)