‘Het slikken van extra vitamine K heeft effect op allerlei processen in het lichaam zoals bloedstolling en eiwitten die belangrijk zijn voor bescherming van bloedvaten en de longen. Daarom vroegen wij ons af of vitamine K ook een rol speelt tijdens COVID-19 infectie.’ Arts-onderzoeker Margot Visser deed dit jaar onderzoek bij 40 COVID-patiënten.
Fors tekort
Aan het begin van de pandemie ontdekten CWZ-onderzoekers dat patiënten met COVID-19 in het CWZ een fors vitamine K-tekort hadden vergeleken met patiënten zonder corona. Margot: ‘Die studie gaf bewijs voor een gebrek aan vitamine K. Vervolgonderzoek moest antwoord geven op de vraag: kun je dit tekort beïnvloeden door COVID-patiënten extra vitamine K te geven, en is dat dan veilig? Die vragen hebben we met ‘ja’ beantwoord.’
Helpt het tegen klachten van COVID?
Margot: ‘Ook in dit onderzoek zagen we dat COVID-patiënten bij opname in het ziekenhuis een vitamine K tekort hadden. We zagen bovendien dat het geven van vitamine K hielp om dit tekort te herstellen. Tevens bleek het veilig in deze onderzoeksgroep, behalve voor patiënten die antistollingsmedicijnen gebruiken van de trombosedienst. Zij kregen geen vitamine K.’
Of het herstellen van dit vitamine K tekort nu helpt tegen de klachten van COVID, weet Margot nog niet. ‘We hebben nog niet alle data geanalyseerd. Sowieso hebben we maar een klein aantal patiënten onderzocht. Eigenlijk zou er vervolgonderzoek moeten plaatsvinden, maar ik weet niet of dat gaat gebeuren. Ik ben er wel van overtuigd dat er meer studies naar vitamine K gaan komen, omdat de vitamine misschien ook wel bij andere ziektes een belangrijke rol speelt.’
Hoe onderzocht?
Alle deelnemende patiënten lagen enige tijd op de COVID-afdeling in het CWZ. De helft kreeg dagelijks een vitamine K-pil, de andere helft een nepmiddel (zogeheten placebo). Om de ernst van de COVID-19 infectie in kaart te brengen werd twee keer een CT-scan van hun longen gemaakt. Ook werd drie keer per week bloed afgenomen en hielden de onderzoekers dagelijks bij of er ongewenste effecten waren.
Steentje bijdragen
Het onderzoek startte eind februari 2021, op een moment dat veel mensen met COVID in het ziekenhuis lagen. Margot: ‘Je moet je voorstellen dat zij erg ziek waren en liefst rust wilden hebben. Ik was ontzettend blij dat we toch zo snel zoveel patiënten bereid vonden om mee te doen. Vaak vertelden ze me dat ze zo een steentje wilden bijdragen aan de strijd tegen deze nare ziekte. Natuurlijk zullen de meesten stiekem ook gehoopt hebben dat de pil hen zou helpen.’
Publicatie binnenkort
In juli konden Margot en haar team aan de slag met de analyse van alle verzamelde gegevens. Inmiddels is ze druk bezig om de resultaten op te schrijven. Publicatie van haar wetenschappelijke artikel in een vakblad wordt binnenkort verwacht. Afgelopen september presenteerde Margot het onderzoek tijdens een congres over vitamines in Kopenhagen. Wetenschappers van over de hele wereld waren er aanwezig.
Wat doet vitamine K?
Vitamine K, die we binnenkrijgen via de voeding, is goed voor bloedvaten, hersenen, longen, nieren en botten. De vitamine speelt in eerste instantie een kritieke rol bij het behouden van balans in de bloedstolling, maar wordt vervoerd naar het hele lichaam, waar het ook eiwitten activeert die belangrijk zijn voor gezonde bloedvaten en gezonde longen. Een ernstig verloop van een coronabesmetting komt vooral door een heftige ontsteking die de longen en bloedvaten beschadigt. Daarnaast veroorzaakt het virus bij veel patiënten bloedstollingsproblemen en bloedproppen die onder andere kunnen vastlopen in de bloedvaten van de longen (longembolie). Vitamine K zou kunnen helpen door te zorgen voor een gebalanceerde bloedstolling en door activatie van eiwitten die de longen en bloedvaten beschermen.
Waarschuwing voor patiënten van de trombosedienst
Neem geen extra vitamine K in bij gebruik van de bloedverdunners Acenocoumarol en Marcoumar (Phenprocoumon), want vitamine K kan bij gebruik van deze medicatie leiden tot bloedstolling. Voor ieder ander is gebruik van extra vitamine K veilig, waarbij wij uit ons onderzoek nog niet kunnen concluderen dat het daadwerkelijk als medicament bij COVID ook effectief is op de ernst van de ziekte, het aantal complicaties of zelfs overleving.
Samen onderzoek doen scheelt mensenlevens
In CWZ gebeurt nog veel meer onderzoek op gebied van COVID. Er lopen vele studies bij vakgroepen als medische microbiologie, interne geneeskunde, longzieken en IC. Vaak studies van ziekenhuizen samen, waaraan CWZ dan meedoet met eigen patiënten. Soms gaat het om uniek onderzoek binnen de eigen muren. Internist-infectioloog en medisch decaan CWZ academie Ton Dofferhoff vindt dat we het als ziekenhuis goed doen: ‘De pandemie heeft geleid tot een mooie samenwerking op gebied van wetenschap: intern, regionaal en landelijk. Ondanks de enorme druk op de patiëntenzorg heeft ons ziekenhuis veel onderzoek gedaan zoals naar donor-bloedplasma voor COVID-patiënten of het nut van CT-scans bij de diagnose van COVID. De medewerkers van het research support office verdienen alle lof voor hun hulp bij deze studies. Deze gebundelde kracht heeft ervoor gezorgd dat COVID-patiënten nu veel beter behandeld kunnen worden dan tijdens de eerste besmettingsgolf. Het scheelt echt mensenlevens!’