In CWZ besteden we steeds meer aandacht aan vitaliteit en bewegen. Dat helpt patiënten om beter te herstellen. Geriatrie fysiotherapeute Danique Smits helpt kwetsbare ouderen een stap dichter naar huis met valpreventie en deelt praktische tips om de draad zo goed mogelijk weer op te pakken.
Snel in beeld en aan het bed
‘Dagelijks zie ik gemiddeld zo’n 12 patiënten, bijna ieder half uur één. Dat zijn vooral kwetsbare ouderen, die in het ziekenhuis liggen vanwege interne problematiek, waarbij de zorg minder plan-baar is. Dat maakt mijn werk heel afwisselend en leuk. Met ons team fysiotherapie komen wij ook al snel in beeld bij een opname. Alle afdelingen voeren namelijk een verpleegkundige anamnese uit op het gebied van valrisico en fysieke kwetsbaarheid. Als één van beiden hoger is dan normaal worden wij vaak al binnen 24 uur in consult gevraagd en staan we dus al snel aan het bed van de patiënt.
Solo beginnen, samen winnen
‘We beginnen ons consult vaak zelf, op basis van de hulpvraag van de patiënt. We kijken dan eerst goed wat de patiënt nodig heeft. Als een patiënt bijvoorbeeld sterk vermagerd of heel moe is, dan passen we de intensiteit aan of overleggen met andere disciplines wat de mogelijkheden zijn. We kijken dan ook breder dan ons eigen vakgebied. Stel dat een patiënt bijvoorbeeld slecht slikt, dan vragen we een logopedist om even mee te kijken. Zo kunnen we samen de grootste winst behalen voor de patiënt.’
Een stap dichter naar huis
‘Op het gebied van valpreventie bespreken we uitgebreid met de patiënt hoe hij zich thuis beweegt. Als iemand bijvoorbeeld thuis met een rollator loopt, pakken we die er hier ook bij. Draagt iemand normaal gesproken een pantalon en goede schoenen? Dan vragen we de familie om die mee te nemen. Of een bril of een gehoorapparaat. Net als thuis. Daar oefenen we dan samen mee.. Zo kunnen we patiënten letterlijk een stap dichter naar huis helpen.’
Vallen en opstaan
‘Er moet aan veel voorwaarden worden voldaan om vallen te voorkomen. In het ziekenhuis zetten we met de patiënt de eerste stappen door samen te oefenen. Met uit bed gaan, op een stoel gaan zitten en stukjes lopen. Hierbij maken we bij de start van de fysiotherapie gebruik van oefenkaarten. Verpleegkundigen bieden wij de mogelijkheid om klinische lessen te volgen over transfers van patiënten. Wanneer patiënten naar huis mogen, gaan ze als daar een indicatie voor is in de eerste lijn in de regio verder met valpreventietraining. Ook hierbij komen de oefenkaarten goed van pas.
Vertrouwen opbouwen
‘In deze coronatijd zien we naast onze reguliere patiënten ook veel coronapatiënten. Dat is anders dan we gewend zijn. We bouwen met iedere patiënt een behandelrelatie op, maar meestal is ons contact maar kort. Nu is dat bij een aantal coronapatiënten veel langer en intensiever. We helpen patiënten om weer conditie en kracht op te bouwen, en bovenal vertrouwen. In elkaar, maar vooral in zichzelf en hun eigen kunnen. Dat is heel bijzonder! Ik zou ook heel graag willen weten hoe het gaat met coronapatiënten die weer thuis zijn. Ik hoop dat we ze op weg hebben kunnen helpen.’
Van passief naar actief
‘Over patiënten wordt vaak gezegd dat ze in het ziekenhuis ‘liggen’. Dat willen we graag ombuigen. Patiënten komen hier juist om te ‘herstellen’. Vitaliteit en bewegen zijn hierin heel belangrijk, stralen activiteit uit en vragen om een andere aanpak en cultuur. Van nature zijn we geneigd om voor de patiënt te zorgen en dingen over te nemen, maar als we soms iets meer tijd nemen kan de patiënt het prima zelf. Hierin zoeken we een goede balans tussen rust en beweging. De nieuwe richtlijn beweegziekenhuizen van de KNGF ondersteunt dit. Maar zelf kunnen we in de praktijk ook veel doen met relatief kleine dingen. Zoals televisies op verpleegafdelingen lager ophangen, zodat patiënten vanuit een stoel kunnen kijken. Of patiënten zelf eten laten ophalen in plaats van het te brengen.’
In beweging komen
‘In CWZ vinden we vitaliteit steeds belangrijker. Dat is een mooie ontwikkeling, waarin bewegen een cruciale rol speelt. Dat wordt vaak nog onderschat. Ter illustratie: wanneer een patiënt is opgenomen in het ziekenhuis, immobiel is en een hele dag in bed ligt, verliest hij in één dag maar liefst 1 tot 5 procent spiermassa! Beweging kan ervoor zorgen dat dit minder snel of met minder massa gebeurt. Zeker bij kwetsbare ouderen zijn kracht, conditie en stabiliteit belangrijke factoren die bepalen hoe vitaal iemand is. We helpen hen daarom om letterlijk in beweging te komen en beter te herstellen.’
De patiënt centraal
‘De eerste zaadjes zijn geplant, maar het kost tijd om iedereen in beweging te krijgen: het ziekenhuis en andere zorgverleners om samen alle zorg multidisciplinair centraal rond de patiënt te organiseren. En om de patiënt zelf – waar dat kan en past - actiever naar de zorg toe te komen. Hoe we dat voor elkaar kunnen krijgen, daarvoor ontwikkelen we nu een plan. Eén van onze dromen is om in de toekomst met beweegambassadeurs aan de slag te gaan, uit het ziekenhuis én met de patiënt!’