Voedingsadvies na operatie aan middenrifbreuk

Patiënten blijven na de operatie gemiddeld één tot drie dagen in het ziekenhuis. Om te voorkomen dat vast voedsel vastloopt in de slokdarm is het belangrijk dat de slokdarm en de maag niet te snel worden belast. Om die reden moet u de eerste 48 uur na de operatie een vloeibare voeding gebruiken en daarna 3 weken een gemalen voeding en geen koolzuurhoudende dranken gebruiken.

Gemalen en vloeibare voeding bevat meer vocht dan vaste voeding. Daardoor hebben gemalen en vloeibare voeding relatief een minder hoge voedingswaarde, daarom moet u méér eten om aan dezelfde voedingswaarde te komen als met vaste voeding. Als uw gewicht constant blijft is dat meestal een teken dat u voldoende binnen krijgt. Naast energie (calorieën) zijn eiwitten (bouwstoffen), vocht, vitaminen en mineralen nodig voor een voorspoedig herstel na een operatie. Op dit moment zijn de eiwitten van belang voor u. Het zijn bouwstoffen voor het lichaam.

Tijdens herstel is eiwit erg belangrijk voor groei van nieuw weefsel, wondgenezing en voor het behouden of weer opbouwen van uw spierkracht en uw weerstand. Melk en melkproducten, kaas, vlees(waren), vis, kip, ei en vegetarische vleesvervangers zijn rijk aan eiwit. Probeer van deze voedingsmiddelen wat meer gebruik te maken.

• Staafmixers malen het eten uitstekend fijn. Staafmixers kunnen goed 1-persoons porties malen, nemen weinig ruimte in beslag en zijn goedkoper dan keukenmachines.
• Een keukenmachine kan meestal alles: kloppen, mengen, fijn malen, kneden, snijden, raspen, hakken en soms ook persen. Er zijn kleine keukenmachines verkrijgbaar speciaal voor de kleinere porties.
• Met een roer- of maaltijdzeef kan eten met de hand worden gemalen. Niet alles gaat gemakkelijk door de roerzeef. Bij vlees blijven korreltjes achter. Het is een goedkope oplossing.
• Voeg vocht toe: bouillon, jus, melk, room, groentenat, tomatensap of groentesap, tot het de gewenste dikte heeft. 

• Vaak is het voldoende om bijvoorbeeld alleen het vlees of vezelige groentes te malen. Maal het eten pas na de bereiding, dan blijft de smaak beter behouden.
• U kunt het eten fijn of grof malen. Hoe langer u iets maalt met een keukenmachine of staafmixer, hoe fijner het wordt.
• U kunt de aardappelen, groenten en vlees/vis/gevogelte/vleesvervanger ook apart malen, zodat u niet elke dag het gevoel heeft stamppot te eten.

• Geef kleur aan de maaltijden. Vis en aardappelpuree zien er met tomaten- of paprikasaus en groene groente aantrekkelijker uit. Of roer groene kruiden (bieslook, dille, peterselie, selderie) door de aardappelpuree.
• Wissel van etenstemperatuur, bijvoorbeeld warme pap gevolgd door een beker koude yoghurtdrank of warme soep gevolgd door een ijsje.
• Wissel hartig en zoet af, bijvoorbeeld een boterham zonder korsten met ragout en een schaaltje vla toe.
• Gebruik kruiden en specerijen.
• Maal vlees, groenten en aardappelen apart en schep ze afzonderlijk op het bord. Hierdoor kunt u de smaak van de verschillende onderdelen beter proeven. Bovendien ziet een bord eten er zo smakelijker uit.

Vlees, vis, kip, ei en vegetarische producten

Bereidingstips:

• bak het vlees niet te hard
• voeg bij het malen van vlees vocht (jus, saus, bouillon) toe, anders is het te droog
• fijn gemalen vlees wordt compact/stijf, zodat het alleen weg te krijgen is met veel jus of saus.

Enkele suggesties:

• vettere vleessoorten zijn zachter (worst, half om half gehakt, doorregen varkensvlees, rollade)
• alle vissoorten zijn geschikt, gestoofd of zacht gebakken
• zalm of tonijn uit blik wordt smeuïg met tomatensaus of mayonaise.

In plaats van vlees en vis:

• roerei of omelet
• ragout of kroketvulling
• franse kaas, roomkaas of geraspte kaas door de groente of de aardappelpuree.

Groente 

Bereidingstips:

• groente goed gaar koken en prakken
• een klontje boter en/of groentesausje toevoegen.

Enkele suggesties:

• zachte groentesoorten zijn: andijvie, bloemkool, broccoli, koolsoorten, sperziebonen, spinazie, witlof, worteltjes.
• groente vervangen door stoofpeertjes of -appeltjes.

Aardappelen, pasta, peulvruchten

Bereidingstips:

• Aardappels kunnen geprakt worden en met extra veel jus smeuïg gemaakt worden.
• Aardappelpuree maakt u door aardappels fijn te stampen of door een roerzeef te malen. Vervolgens een klontje boter/margarine en (volle) melk toevoegen totdat het de gewenste dikte heeft. Aardappels worden snel ‘lijmerig’ als je ze in een keukenmachine mixt.
• Macaroni of andere deegwaren zijn vaak glad en minder droog waardoor ze gemakkelijk naar binnen glijden. Deegwaren zijn minder geschikt om fijn te malen omdat ze ‘lijmerig’ worden.
• In plaats van rijst te malen kunt u rijstebloem nemen. U mengt dit met hete bouillon (koken is niet nodig).
• Bonen en andere peulvruchten kunnen goed worden gemalen.

Jus, saus 

Alle soorten (zelfgemaakt of kant-en-klaar) jus en saus zijn geschikt te gebruiken. De dikte kunt u naar smaak aanpassen.

Brood

• Brood weken (dit kan ook met beleg) in soep/bouillon of groenten-/tomatensap.
• Broodpap: brood weken in warme melk, suiker en boter toevoegen. U kunt dit geheel ook malen. Alle andere soorten pap zelfbereid of kant-en-klaar
• Wentelteefjes: 1 ei klutsen, kopje melk toevoegen en mengen, hierin (witte) boterham weken, in koekenpan bakken met klontje margarine/boter.
• Snijd de korsten van het brood of neem beschuit en besmeer het met zacht en smeuïg beleg zoals:

Beleg
Kaas en vleeswaren
Paté, smeerleverworst, leverpastei, filet of zachte vleeswaren zoals cornedbeef, zult, filet americain, boterhamworst, palingworst, gebraden gehakt; smeerkaas, zachte roomkaas (eventueel met kruiden, knoflook of ananas), jonge kaas, smeerkaas, Franse kaas of roomkaas.

Zoet beleg
Jam, stroop, pasta, jam, chocopasta, honing of stroop.

Ei
Gekookt ei, roerei of omelet.

(Vette) vis
Makreel, paling, haring, vis uit blik of (zacht) gebakken vis.

Overig
Pindakaas of andere notenpasta, huzarensalade, zalmsalade, krabsalade, tonijnsalade, groente- en sandwich spread, (zacht) fruit of fruitmoes of ragout.

Dranken

• Volle melk 
• Karnemelk
• Volle yoghurt
• Volle chocolademelk
• Volle vruchtenyoghurt
• Vruchten- melkdranken
• Volle vla
• Volle kwark
• Volle vruchtenkwark
• Thee en/of koffie liefst met suiker en koffiemelk/room/slagroom.
• Limonade
• Frisdrank zonder koolzuur
• Vruchtensap
• Sportdranken
• Vruchtennektar
• Groentesap
  
  Water, ijswater en mineraalwater leveren geen energie en zijn daarom minder geschikt.

Fruit

Fruit uit een knijpzakje of fruit uit een potje (babyhapje) kunt u als fruit vervanger gebruiken.

Hartige tussendoortjes

• Slaatje; bijvoorbeeld huzaren-, tonijn-, ei-, kip- of zalmsalade.
• Hartige snacks, bijvoorbeeld inhoud van kaassoufflé, kroket.
• Zoutjes, zachte varianten: Chipito's ®, Nibbit ®, kroepoek.

Als het nodig is, kunt u de hoeveelheid energie verhogen door:

• Ongeklopte room toe te voegen aan pap en vla.
• Een klontje boter toe te voegen aan groente en aardappelpuree.
• (Extra) suiker toevoegen aan pap, vla, vruchtensap en andere dranken.

Het gewicht is een goede graadmeter om te kijken of u voldoende voeding binnen krijgt. Als u afvalt, kan dat een teken zijn dat uw lichaam meer energie en voedingsstoffen nodig heeft. Het advies is om thuis 1 keer in de week te wegen.

Als uw gewicht blijft dalen (meer dan 3 kilo per maand) neem dan contact op met uw huisarts. Wanneer u uw wenselijk gewicht heeft bereikt raden wij u aan een gezonde voeding te gebruiken volgens de Schijf van Vijf.

Meer informatie over gezonde voeding kunt u verkrijgen bij het voedingscentrum of op telefoonnummer (070) 306 88 88.

Bij vragen en/of onduidelijkheden kunt u van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur contact opnemen met de afdeling diëtetiek, telefoonnummer (024) 365 85 59.